Menopoz nedir?
Menopoz kadının adetten kesilmesidir.
Menopoz için son adetten sonra bir yıllık bir sürenin geçmesi gerekmektedir.
Gelişen tanı ve tedavi olanakları insanların yaşam süresini uzatmıştır. Kadınların bu nedenle yaşamlarının yaklaşık 1/3’ü menopoz döneminde geçmektedir.
Menopozun getirdikleri konusunda bilinçli olmak oluşan değişiklikleri kendi akışına bırakmamak sağlıklı bir yaşlılığı da garantiler.
Menapozun Yaşı Kaçtır?
Menopoz yaşı dünyada ortalama 51,3 olarak hesaplanmıştır.
Bu konuda çeşitli faktörler etkili olmaktadır.
Genetik özellikler, beslenme bozukluğu, vejetaryenlik, zayıflık, sigara bağımlılığı gibi etmenler, menopoz yaşını erkene çekebilmektedir.
Nadiren 40 yaş öncesinde menopoz görülebilir.
Bunun çoğu kez nedeni açıklanamasa da; geçirilmiş hastalıklar, rahim operasyonu, radyoterapi ve kemoterapi tedavileri erken menopoza yol açabilir.
Menapozun Belirtileri Nelerdir?
Menopoz, önceleri adet kanamalarının kesilmesi ve ateş basması şikayetlerine göre atlatılması zor veya kolay olarak ifade edilmekteydi. Oysa menopoz süreci uzun yıllar devam edebilmektedir.
Menopozda ateş basması olarak ifade edilen belirti, en popüler olanıdır. Ani başlayan sıcaklık hissi ile birlikte bazen kızarıklık ve ardından terleme gelişebilir.
Menopozun erken döneminde hatta zaman zaman adet kanamaları henüz kesilmemişken bile bu şikayetler ortaya çıkabilir.
Sıcak basması hissinin görülme oranı yüzde 80 olarak saptanmıştır. 60’lı yaşlarda yüzde 30’a iner 70’li yaşlarda da yüzde 9 oranında görülebilir.
Hormon replasmanı tedavisi alanlarda hızla bu yakınma kaybolur. Bazı fito ostrogenler de tedavide kullanılabilir.
Menopozda ortaya çıkan sorunlar nelerdir?
Uyku bozuklukları:Uyku bozuklukları menopozun erken dönemlerinde görülebilmektedir. 40–55 yaşları arasında % 30’a varan bir oranda görülmektedir. Bu konuda rahatlamak için uyku hjyeni denilen bazı kurallara uyulması rahatlatıcı olabilir. Akşam yemeklerinin hazmı kolay yiyeceklerden oluşması, porsiyonun küçük tutulması, karanlık ve sessiz bir oda, uyku öncesi rahatlatıcı egzersizler veya yatmadan önce sıcak süt önerilir. Nadiren ilaç tedavisi gerekir.
Depresif bir ruh hali: Depresif bir ruh hali, menopoz döneminde % 19–29 oranlarında görülebilir. Sadece % 4 oranında klinik depresyon gelişebilir. Bu durum sadece hormonal değişimlerin sonucu değildir. İlerleyen yaşla beraber çocukların evlenmesi veya iş için evden ayrılması, anne veya babanın kaybı bu periyotta sıkıntıları arttıracaktır. Hormon replasman tedavisi depresif belirtileri tedavi eder, nadiren antidepresan tedavi gerekebilir.
Vajinal kuruluk:Vajinal kuruluk ve buna bağlı olarak cinsel birliktelik sırasında ağrı menopoz döneminin önemli sorunlarından biridir. %27–55 arasında görülebilir. Bu dönemde sık idrara çıkma, ani idrara sıkışma hissi gibi mesaneye ait problemler de gelişebilir. Lokal uygulanan östrojen preparatları rahatlatıcıdır. Libido (cinsel istek) azalması da görülebilir. Bu durum, ilaçla tedavi edilebilmektedir.
Kalp ve damar hastalıkları: Menopoz döneminde kalp damar hastalıkları da artar diyet egzersiz ve gerekirse kolesterolü düşüren ilaçlar kullanılır. Hormon (östrojen) kullanımı mevcut bir patoloji olduğunda bazı çalışmalarda sakıncalı görülmüştür.
Kemik erimesi: Kemik erimesi (osteoporoz) kemik dokusundan kalsiyumun kalıcı olarak kaybıdır. İlerleyen yaşla geliştiği gibi menopozda östrojen azalması ile özellikle ilk 5-8 yılda kemiğin kalsiyum kaybının hızlı olduğu bilinmektedir. En sık omurga kırıkları görülür. Bu kırıklar sessiz olur ve boy kısalması ve postür bozukluğu ile kendini gösterir. Kalça veya el bileği kırıklarına da rastlanabilir. Osteoporozda genetik özellikler sigara bağımlılığı, beslenme bozuklukları, guatr, böbreküstü bezinin çok çalışması gibi durumlarda risk artar.
Adet düzensizlikleri:Menopoz dönemi öncesinde adet düzensizlikleri görülebilir. Bazen adet azalması ve zaman zaman gecikmesi olabildiği gibi adetlerin sıklaşması ve yoğun kanamalar olabilir. Mutlaka bir jinekolojik muayene olunmalıdır. Bu dönemlerde kanamalar olumsuz bir hastalığın belirtisi de olabilir. Adet görmeme gebeliğe bağlı da olabilir. Menopoza girdiğini düşünerek doğum yapmış olan pek çok bayan vardır. Mutlaka jinekolojik muayene, pap smear testi, mamografi, meme ultrasonorafisi çekilmelidir. Kemiklerin menopoza bağlı olarak zayıflamalarının ilk 5–8 yıl içinde olması nedeniyle kemik yoğunluğu ölçümü ile ilerideki riski görme ve tedbir almak gereklidir.