Çocuklarda utangaçlık, Her ne kadar tüm çocuklar genellikle utangaç olsalar da, bazı ebeveynler çocuklarının sosyalleşmesi konusunda daha hassastırlar. Bazı çocuklar zorlu hayat deneyimleri nedeniyle utangaçtır ancak diğerleri ise utangaç doğar.
Bazı çocukların ise yaşı ilerledikçe sosyalleşmek ve iletişim kurmak onlar için korkutucu hale gelebilir. Diğer çocuklarla iletişime geçtiklerinde kendilerini rahatsız hissederler. Özellikle de ilk adımı atmaktan çekinir yeni arkadaşlıklar kurmaktansa geride kalmayı tercih ederler. Nadir de olsa bu çocuklardan bazıları duygusal anlamda stres altındadır. Bazı çocuklar ise doğuştan çekingendirler ve yeni durumlara alışmakta zorluk çekebilirler.
Çocuklarda utangaçlık; Bazı çocuklar yabancı bir ortama girdiklerinde çekingen davranıp başlarını önlerine eğer, genellikle ebeveynlerine sarılıp arkasına saklanırlar. Aile çocuğu teskin edici sözler ve oyunlarla sakinleştirmeye çalışsa da bu teşvik genelde işe yaramaz. Çocuklar pek konuşmazlar ve sıkılganlıkları daha da artar. Utangaçlık 3-6 yaş arasında normal ve çocukların çokça sergilediği bir davranış. Bundan kurtulması aslında çok da zor değil. Çocuklara utandıkları ortamda bu durumu görmezden gelip onları zorlamamak, utanma konusunda söz söylememek ve yavaş yavaş çevreye uyum sağlamasını beklemek daha iyi olacaktır.
İnsanlarda Utanma duygusu temelde kişinin karşılaştığı bir tehlike sonrasında saklanma ihtiyacı vardır. Utangaçlık 6 ay ile 1 yaş arasında başlar, bu dönemde çocuk yabancı olduğu bir ortama girdiğinde yabancı bir yüz gördüğünde,kendini güvende hissetmediğinde yüzünü ebeveyninin göğsüne kapatır. Çoğu bebek bir süre sonra kendisini güvende hissedip yabancı kişiyi incelemeye başlar, bir kısmı saklanmaya devam eder. Utangaçlık en belirgin 3-6 yaşlar arasında görülmektedir. Bu yaşlar çocuğun bireyselleşmeye başladığını fark ettiği ve başkalarının kendisi hakkındaki görüşlerinin önemli olmaya başladığı yaşlardır. Çocuk başkalarının yanında beğenilmeyen bir duruma düşmekten korkar ve utanır. Bu durum yaşa özgü doğal tepkilerdir. Çocuğunuz utangaç davranışlar sergiliyorsa eleştirme, suçlama, alay etme gibi tutumlardan kaçının.
Tehlike ve Utangaçlık Arasındaki Bağ ve Utangaçlık da Ebeveyn Faktörü
Utangaçlığın temelinde genetik, kişilik yapı, anne-baba tutumları ve sosyal uyaran yetersizliği gibi pek çok durum vardır. Çocuk büyüdükçe korku ve utangaçlık zaman İçerisinde de kaybolur. Bazı çocuklarda ise ömür boyu devam eder ve kişi sosyal hayatında bunun getirdiği güçlükler ile baş etmek zorunda kalır. Genellikle bu çocukların kendileri gibi kaygılı huzursuz anne-babaları vardır. Bu ebeveynler çocuklarıyla ilgili aşırı kaygı duyarlar bu durumda çocuklarda utangaç ve kaygılı olmaya yatkın olurlar. Çocuğun görüşünü aşırı baskıya maruz kaldığı aile ortamında yetişen çocukta güven duygusu gelişemediği için utangaçlık yaygın bir davranış olarak karşımıza çıkar. Bu aile ortamının tersi bir aile ortamı yani aşırı derecede korunup kollanmış çocuklarda da utangaçlık görülür. Bunun dışında sosyal ortamlara sokulmayan, yeni insanlarla karşılaşma ve tanışma fırsatı bulamayan çocuklarda da utangaçlık sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
Şiddetli Utangaçlık
Bazı durumlarda utangaçlık şiddetli bir boyuta ulaşır. Çok utangaç çocuklar sınıflarına ve oyun alanlarına adapte olmakta zorluk çekerler. Yeni durumlar ortaya çıktıkça çocuğun da adapte olma problemi artabilir. Utangaçlık çocuğun sosyal ortamlardan kaçmasına ve yetişkinlerle de iletişime geçememesine neden olur. Eğer çocuğunuzun utangaçlığı problemli hale geldiyse durumun nedeni endişe, öfke gibi duygusal nedenler olabilir bu konuda pediatri uzmanınızla iletişime geçmenizde yarar olacaktır.
Adapte Olma Zamanı
Çoğu utangaç çocuk adapte olma sürecini atlattıktan sonra sosyal iletişim konusunda problemleri atlatırlar. İletişim kurmakta zorluk yaşayan çocuklar azim ve dikkat ile bu süreci atlatıp normal hayatlarına dönebilirler. Çoğu utangaç çocuk sonunda utangaçlıklarını atlatır. Her ne kadar içlerinde utangaç hissetseler de bunu sosyal ortamlarda belli etmemeyi öğrenirler.
Çocuklarda utangaçlık ebeveynlerin dikkatli olması ve çocukların iletişim becerilerinin gelişmesi için onlara yardımcı olması gerekir.
Görsel: Pixabay
